دمپر شاطری

تهویه هوا در هر محیطی، یک امر بسیار ضروری و مهم برای رعایت ایمنی و بهداشت و حفظ سلامتی افراد مستقر در محل است. بدون انجام تهویه صحیح، هیچ محیطی مناسب حضور نیست و قطعاً مشکلات زیادی را برای تنفس ایجاد خواهد کرد. اجرای صحیح و استاندارد تهویه محیطی، قطعاً نیازمند تجهیزات و ابزار مخصوصی است که دمپر شاطری یکی از همین ابزار است. تک تک اجزاء لازم در یک سیستم تهویه، وظایف خاصی دارند که حذف هر کدام از آن ها موجب ایجاد نقص در سیستم تهویه خواهد شد.

دمپر شاطری یک نوع دمپر است که در آن از نیروی باد برای کنترل جریان هوا استفاده می‌شود. این دمپرها معمولاً برای کنترل جریان هوا در سیستم‌های تهویه مطبوع، دودکش‌ها و سیستم‌های آتش‌نشانی استفاده می‌شوند.

دمپرهای شاطری از یک دریچه و یک یا چند پره تشکیل شده‌اند. دریچه یک صفحه مسطح است که جریان هوا را کنترل می‌کند. پره‌ها به دریچه متصل هستند و با جریان هوا حرکت می‌کنند.

وقتی هوا از یک طرف دمپر عبور می‌کند، پره‌ها به سمت جریان هوا حرکت می‌کنند و دریچه را می‌بندند. وقتی هوا از سمت دیگر دمپر بادی عبور می‌کند، پره‌ها به سمت مخالف جریان هوا حرکت می‌کنند و دریچه را باز می‌کنند.

دمپر چیست؟

برای انجام یک تهویه اصولی و درست در یک محیط، اولین نیاز اساسی ایجاد مسیرهای مخصوص انتقال هوا است. این مسیر باید طوری تعبیه شود که ورود یا خروج هوا از داخل آن کاملاً مقدور باشد و هوا بدون هرگونه مانعی و با سرعت زیاد امکان جریان در داخل آن را داشته باشد. انواع مختلفی از مسیرهای جریان هوا در صنعت تهویه طراحی و ساخته شده که انواع شیلنگ هوا، لوله هوا یا کانال هوا از جمله آن ها هستند. یکی از ملزوماتی که وظیفه کنترل میزان ورود و خروج هوا را در مسیر تهویه به عهده دارد، دمپر است.

دمپر یک ابزار تهویه هواست که در ابتدا، انتها و یا در وسط مسیر قرار دارد تا به وسیله آن بتوانیم حجم یا جهت عبور و مرور هوا را کنترل کنیم. با استفاده از دمپر قادریم به جریان هوای محیط اجازه دهیم تا ورود یا خروج آن فقط در جهت دلخواه و با حجم دلخواه ما امکان پذیر باشد. به این ترتیب مقدار تهویه در محیط را کم، زیاد و یا کاملاً قطع خواهیم کرد. یکی از انواع دمپرهای مورد استفاده در صنعت تهویه، دمپر شاطری است. یک اهرم یکپارچه از داخل، وظیفه باز یا بسته نگهداشتن چند تیغه دهانه دمپر را بر عهده دارد.

عملکرد انواع دمپر

اولین کارکرد دمپر این است که هر زمان که لازم شد به هوای داخل مسیر تهویه اجازه خروج بدهد یا اجازه دهد هوا به داخل محیط خاصی وارد شود. همچنین گاهی ممکن است تا هوا در یک جهت اجازه حرکت داشته باشد ولی در جهت مخالف آن نتواند جریان پیدا کند. مثلاً دمپر شاطری در صورت وجود فشار هوا یا باد، اجازه خروج هوا را از یک محیط خواهد داد، اما هرگز به هوای خارج محیط اجازه نخواهد داد تا وارد مسیر تهویه شود. یعنی جریان هوا فقط در یک جهت مجاز به حرکت خواهد بود.

وظیفه دیگر دمپر در برخی از موارد این است تا زمانی که حجم و فشار هوا به حد خاصی نرسیده است، اجازه عبور هوا وجود نداشته باشد. پس به این وسیله دمپر قادر است حجم و مقدار هوای داخل یک مسیر را کنترل و به اندازه دلخواهی تنظیم کند. همچنین دمپرها در مواردی وظیفه دارند تا از ورود اجسام، اشیاء، حشرات یا پرندگان به مسیر هوای یک سیستم تهویه جلوگیری کنند. عملکرد دمپر هنگام باز و بسته شدن، ممکن است توسط یک اهرم دستی یا یک مدار الکترونیکی و به صورت اتوماتیک انجام شود.

.

.

.

دمپر بادی از جنس استیل

انواع دمپر

دمپرهای مختلف با توجه به عملکردی که دارند، ممکن است از مواد مختلفی ساخته شده باشند. بعضی از انواع دمپر از جنس پلاستیک بوده و گروهی از آن ها از جنس فلز باید ساخته شوند. همچنین ممکن است دمپرها یک عمل ساده‌ انجام دهند و یا طرز کار آن ها تا حدودی پیچیده باشد. مثلاً ممکن است بدنه دمپر شاطری از گالوانیزه، اما جنس تیغه های آن از آلومینیوم باشد. بدنه دمپر ممکن است به صورت یک تکه و کاملاً ثابت باشد و یا ممکن است در ساخت بدنه دمپر از چند اهرم متحرک استفاده شده باشد.

بعضی از انواع دمپر متحرک، فقط به یک جریان باد ضعیف احتیاج دارند تا تیغه آن ها به صورت خودکار باز و بسته شود و بعضی نیز کاملاً به صورت دستی عمل کرده و باید با فشار دست، اهرم مخصوصشان را جا به جا و تنظیم کرد تا تیغه دمپر در موقعیت دلخواه و مناسب قرار گیرد. تنظیمات میزان هوای ورودی و خروجی یا باز و بسته شدن تیغه، در بعضی از دمپرها نیز کاملاً به صورت برقی و یا اتوماتیک است.

.

.

.

دمپر بادی یا دمپر شاطری

دمپر شاطری

دمپر شاطری یا دمپر بادی یکی از انواع پرمصرف دمپر در صنعت تهویه است. این دمپر دارای تیغه های سبک وزن است که در حالت عادی بسته هستند. به محض ایجاد یک جریان هوا در مسیر نصب این دمپر، تیغه ها جا به جا شده و با کمترین فشار بادی مسیر عبور هوا باز خواهد شد. دمپر بادی معمولاً در انتهای یک مسیر هوا و بعد از یک فن هوا قابل نصب است. وقتی فن شروع به چرخش کند، با ایجاد فشار هوایی که به تیغه های دمپر رسیده، مسیر خروج هوا باز شده و هوا از داخل کانال به بیرون هدایت خواهد شد.

حرکت آنی و عکس‌العمل سریع تیغه سبک دمپرها به محض اصابت کمترین میزان جریان هوا، باعث شده تا همیشه در حال باز و بسته شدن باشند و به همین دلیل هم این مدل دمپر بادی، دمپر شاطری نامگذاری شده است. معمولاً بدنه این دمپر از جنس پلاستیک یا فلزات محکم قابل ساخت است ولی طراحی تیغه آن طوری است که بسیار سبک و کم وزن باشد تا بتواند به سرعت، به ضربه هوای موجود در پشت دمپر، واکنش نشان داده و باز شود.

دمپرها بنابر مورد و محل استفاده‌ از آن ها، در اندازه، طرح و خصوصیات متفاوتی قابل تولید هستند. برخی از انواع دمپرها عبارتند از: دمپرهای گرد، چهار گوش، آلومینیومی، گالوانیزه، ورق سیاه و استیل که هر کدام قابلیت تولید و اجرا برای سیستم‌ های تهویه انواع سازه را دارا هستند. انواع دمپر بادی یا دمپر شاطری در کارگاه، فروشگاه، هتل، رستوران، ورزشگاه، دفتر کار، کارخانه، سوله، سرویس بهداشتی، سالن، انبار و منازل مسکونی به آسانی قابل استفاده هستند.

.

.

.

دمپر گالوانیزه بادی سایز بزرگ👈

مزایا و معایب دمپر شاطری

مزایا:

• قابلیت اطمینان:  معمولاً بسیار قابل اعتماد هستند و نیاز به تعمیر و نگهداری کمی دارند.
• صرفه‌جویی در انرژی:می‌توانند به بهبود بهره‌وری انرژی کمک کنند.
• توزیع یکنواخت هوا:می‌توانند به توزیع یکنواخت هوا در یک سیستم کمک کنند.

معایب:

• هزینه:  معمولاً گران‌تر از سایر انواع دمپرها هستند.
• محدودیت‌های عملکرد: معمولاً محدودیت‌هایی در اندازه و ظرفیت جریان هوا دارند.

کلام آخر

وجود انواع دمپر شاطری در انواع سیستم تهویه و تأسیسات هر سازه، یک بخش مکمل برای قسمت های اصلی تهویه است. دمپر در حقیقت نوعی سیستم کنترل یا یک سیستم فرمان خودکار، دستی یا برقی و اتوماتیک در مسیر تهویه هوا است. برای مثال دمپرها به راحتی قادرند در زمستان از خروج هوای گرم به خارج ساختمان جلوگیری کرده و همچنین مانع ورود هوای سرد به داخل شوند. عدم وجود دمپر مناسب در هر سیستم تهویه، در حقیقت یک نقص بزرگ در کارکرد سیستم تاسیسات سازه محسوب خواهد شد.